FAQ

Vaak gestelde vragen

Wat is eigenlijk de taal van Overijssel?

DE TAAL van Overijssel bestaat eigenlijk niet. DE TAAL van Overijssel moet je opvatten als: de variatie aan streektalen die hier worden gesproken: het Overijsselse Stellingwerfs, het Sallands en het Twents.
En ook HET Overijsselse Stellingwerfs, HET Sallands en HET Twents bestaan eigenlijk niet: van plaats tot plaats verschilt de taal, wat je op deze website kunt zien en horen.

Welke streektalen worden in Overijssel gesproken?

In Overijssel worden verschillende varianten van het Nedersaksisch gesproken: Overijssels Stellingwerfs, Sallands en Twents.

Waarom noemen ze de streektaal vaak plat?

‘Plat’ betekent 'vlak'. Het heeft betrekking op het platte, vlakke land. Plat praoten is dus eigenlijk op te vatten als: spreken in de taal van het platteland. Langzamerhand heeft plat praoten een negatieve betekenis gekregen, nl. onbeschaafd praten.

Is een streektaal hetzelfde als een dialect?

De woorden streektaal en dialect worden vaak door elkaar gebruikt. Maar ‘dialect’ heeft dikwijls een wat negatieve lading, net als ‘plat’. Daarom gebruiken we als het gaat om de taal van een gebied met een zekere omvang, liever het woord ‘streektaal’.
In Overijssel hebben we het bijv. over de streektaal of taal van Salland, of over het Sallands. Als het om een plaats gaat, kun je zeggen: het Zwols, de taal van Zwolle, het Nijverdals, de taal van Nijverdal, etc.

Hoe oud zijn de streektalen van Overijssel?

De verschillende streektalen van Overijssel zijn veel ouder zijn dan het Nederlands. Het Nedersaksisch, waartoe de streektalen in Overijssel behoren, gaat terug op het Oudsaksisch, waarvan we uit ongeveer 800 al schriftelijke bronnen hebben. Het Nederlands is vanaf de 16e eeuw langzamerhand als standaardtaal ontstaan uit verschillende streektalen.

Hoeveel mensen spreken nog streektaal in Overijssel?

In 2002 is een zogenaamde taaltelling gehouden in het Nedersaksische taalgebied, waaruit bleek dat in heel Overijssel, met uitzondering van de gemeente Steenwijkerland, ongeveer 75% van de inwoners de streektaal kan spreken en 62% dat ook nog echt doet.
In de gemeente Steenwijkerland is dat wat minder: 67% van de mensen kan het nog spreken, en 49% doet dat nog.

Waarom zou je nog streektaal spreken?

De streektaal is een belangrijk deel van je identiteit, en verbindt je met de mensen binnen je eigen streek of stad. Het voelt goed om in je eigen gemeenschap je eigen taal te spreken. Het is bovendien een volwaardige taal. Als je die niet meer spreekt, zal die op termijn verdwijnen. Dan is de wereld weer een stuk cultuurgoed armer.

Kun je nog wel streektaal spreken tegen je kinderen?

Ja, dat kan zelfs een voordeel zijn voor je kinderen, als je maar zorgt voor veel en goed taalaanbod. Achterstanden van kinderen ontstaan vooral in taalarme milieus. Kinderen kunnen heel gemakkelijk verschillende talen tegelijk leren. Het Nederlands komt langs allerlei kanalen vanzelf wel binnen, maar als ouders zul je ervoor moeten zorgen dat de kinderen de streektaal blijven spreken. Meertalig zijn is ook nog eens goed voor je hersenen: meertalige mensen krijgen op latere leeftijd pas Alzheimer dan eentalige.

Moet je de streektaal leren spreken als je hier komt wonen?

Dat moet je natuurlijk zelf weten. De streektaal leren verstaan is wel het minste wat je moet doen. Men waardeert over het algemeen zeer dat je je wilt inspannen om je in je nieuwe omgeving aan te passen.

Kun je het ergens leren spreken, lezen en schrijven?

Er zijn verschillende introductiecursussen die worden aangeboden door IJsselacademie en TwentseWelle via deze website, en die op verschillende plaatsen worden gegeven. Daarnaast bestaat de cursus Zwols al meer dan 10 jaar. Neem voor die cursus contact op met abartelds@ijsselacademie.nl

Spreekvaardigheidscursussen zoals die voor het Fries bestaan, lopen hier nog niet, maar de genoemde instituten kunnen je wel ideeën aan de hand doen.

Streektaal? Het is toch geen officiele taal? Of wel?

De streektalen van Overijssel horen bij het Nedersaksisch, dat door de Nederlandse overheid net als het Limburgs en het Fries is erkend als regionale taal. Limburgs en Nedersaksisch hebben nog niet dezelfde status als het Fries, maar moeten volgens afspraken die de Nederlandse overheid op Europees niveau heeft gemaakt, wel beschermd worden.
Vanuit de regionale overheden in Noord- en Oost-Nederland wordt op dit moment actie ondernomen om voor het Nedersaksisch hetzelfde erkenningsniveau te verwerven als het Fries heeft.