Over de taal van
Wierden

De taal van Wierden: Twents-Graafschaps

Wierden ligt op de streektaalkaart van Nederland uit de Bosatlas in het gebied waar een variant van het Nedersaksisch wordt gesproken die Twents-Graafschaps wordt genoemd (het rode gebied). Iets meer naar het oosten wordt Twents gesproken.

De grens tussen het ‘echte’ Twents en Twents-Graafschaps werd in 1948 door Bezoen getrokken. Ten noordoosten van de grens zei men toen keark of kearke voor ‘kerk’ (dus in het ‘echte’ Twents), meer westelijk kaarke of karke. In Wierden is het nog steeds kaarke.

Verschillen met het ‘echte’ Twents

In het meer oostelijke Twentse gebied, dat op de kaart licht oranje is, zegt men nich voor ‘niet’, en een wich is daar een meisje. In Wierden kan wich zowel ‘kind’ als ‘meisje’ betekenen (anstellerig wich = aanstellerig kind, ongezeglijk wich = ongehoorzaam meisje), maar voor ‘meisje’ werd voor het Woordenboek van Overijssel door de Wierdense informanten toch vaak meaken opgegeven.
Ook zegt men hier neet voor ‘niet’, en gebruikt men niet de ‘echte’ Twentse variant nich.

Twentse woorden die weer wel in Wierden voorkomen zijn bijvoorbeeld:
onmeundig (= heel erg), in bijv. onmeundig völle etten (= heel erg veel eten), onmeundig waarm;
aait, in bijv. hee dech aait dat e zeek is (= hij denkt altijd dat hij ziek is);
heanig an (= langzaam), in bijv. heanig an doon (= rustig aan doen).

Meer lezen over het Wierdens? Klik hier voor het hele artikel.