Over de taal van
Kampen

De taal van Kampen: Sallands

Hieronder is een klein gedeelte van de streektaalkaart te zien die Jo Daan in 1968 tekende voor de Atlas van Nederland. Het groene gebied met het nummer 22 is het gebied waar Stellingwerfs gesproken wordt, in gebied 23 (ook groen) Zuiddrents. Let wel: het Stellingwerfse gebied omvat niet alleen de Friese Stellingwerven maar loopt door in Noordwest-Overijssel tot aan het Meppelerdiep; het Zuiddrents is ook grensoverschrijdend: ook het Staphorsts hoort erbij.

In het lichtgele gebied, waarin Kampen, Zwolle en Ommen als plaatsen worden genoemd, wordt een variant van het Nedersaksisch gesproken die Daan Gelders-Overijssels noemde, en waarvoor we in Overijssel we meestal de term Sallands gebruiken.

Wat houdt dat in, dat het Kampers een Sallands dialect is?

Een van de kenmerken van het Sallands is dat de verkleinwoorden gemaakt worden met klinkerwisseling. Dat was voor Jo Daan het criterium op grond waarvan zij de grens tussen het Sallands (Gelders-Overijssels) en het Zuiddrents heeft getrokken.

Ook in Kampen worden dus de hier vermelde verkleinwoorden met klinkerwisseling gevormd: ond – untien, kop – köppien, zak – zäkkien.

Geen h

Evenals in veel andere dialecten in Noordwest-Overijssel wordt in de taal van Kampen de h niet of nauwelijks gezegd: men zegt Asselt, ond (= hond), ökies en eugies (= haakjes en oogjes).

De taal van Kampen als stadstaal

Een kenmerk van de taal van Kampen dat typisch is voor de stad, is de manier waarop de r wordt uitgesproken, namelijk als brouw-r. Een dergelijke r wordt ook in Zwolle, Deventer en Steenwijk gehoord. Daarmee hangt samen dat de ao voor de r wat meer voor in de mond wordt gearticuleerd en klinkt als öö.

In Kampen wordt voor ‘jaar’, ‘gevaar’ gehoord: jöör, gevöör, terwijl het bijv. in Hasselt jaor en gevaor is. Deze öö voor een r horen we ook in Zwolle en Deventer.

Lees het hele artikel over de taal van Kampen hier.