Over de taal van
Borne (Boorn)

De taal van Borne: Twents

Op de streektaalkaart van Nederland uit de Bosatlas (in 1968 ontworpen door taalkundige Jo Daan) ligt Borne in het gebied waar de meest oostelijke variant van het Twents wordt gesproken. De taal die wat westelijker, in Almelo bijvoorbeeld, wordt gehoord, is het Twents-Graafschaps (het rode gebied). Voor de grens tussen Twents en Twents-Graafschaps baseerde Daan zich op het boek Taal en volk van Twente uit 1948, van H.L. Bezoen.

De grens tussen het “echte” Twents en Twents-Graafschaps werd in 1948 door Bezoen getrokken. Ten noordoosten van de grens zei men toen keark of kearke voor ‘kerk’ (in het ‘echte’ Twents), meer westelijk kaarke of karke. In Borne is het keark, zo melden de Boornse informanten van het Woordenboek van Overijssel.

Ie kwam in plaats van doe

Borne ligt midden in het gebied waar rond 1930 doe als aanspreekvorm gebruikt werd (zie G.G. Kloeke's artikel “De taal van Overijssel”, p. 838; het artikel is opgenomen in de kennisbank van deze website).

Doe gebruikt men in Borne nu niet meer: “jij” is nu ie geworden
(onbeklemtoond ook –j):

Stilstoan! Ie komt op ’t petret!
‘Stilstaan! Je komt op de foto!’

Op en daal, ie zollen de bergen vervleuken!
‘Omhoog en omlaag, je zou de bergen vervloeken!’

Maak da-j votkomt!
'Maak dat je wegkomt!’

Lees hier het hele artikel over het Boorns.