Over de taal van
Genemuiden (Gællemuun)

Het Gællemunigers: Stellingwerfs? Sallands?

Hieronder is een klein gedeelte van de streektaalkaart te zien die Jo Daan in 1968 tekende voor de Atlas van Nederland. Het groene gebied (22) is het gebied waar Stellingwerfs gesproken wordt, in gebied 23 (ook groen) Zuiddrents.

Let wel: het Stellingwerfse gebied omvat niet alleen de Friese Stellingwerven maar loopt door in Noordwest-Overijssel tot aan het Meppelerdiep; het Zuiddrents is ook grensoverschrijdend: ook het Staphorsts hoort erbij.

In het lichtgele gebied, waarin Kampen, Zwolle en Ommen als plaatsen worden genoemd, wordt een variant van het Nedersaksisch gesproken die Daan Gelders-Overijssels noemde, en waarvoor we in Overijssel meestal de term Sallands gebruiken.

Genemuiden ligt net ten zuiden van het Stellingwerfstalige groene gebied 22, aan de zuidkant van het Zwarte Water, dus net in het gebied van het Sallands.

Gællemuniger bijzonderheden

Evenals in veel andere dialecten in Noordwest-Overijssel wordt in het Gællemunigersde h niet gezegd: men zegt Asselt (Hasselt), ond (= hond), ie:ten (met lange ie; = heten).

De æ van Gællemuun, en ook van ændig (= handig), slækkien (= slakje), nærm (= arm, zn.) en heel veel andere woorden, klinkt anders dan de klank die in deze woorden in Hasselt, Zwolle en andere Sallandse plaatsen wordt gehoord. Daar wordt die geschreven als ä. De uitspraak ervan houdt het midden tussen de e van pet en de a van pad.

De Genemuider æ klinkt meer als een heldere, open e (van bijv. pet). Het verschil met de ä is klein, maar toch opvallend. 

Klik hier voor het hele artikel over de taal van Genemuiden.