Over de taal van
Goor

De taal van Goor: Twents-Graafschaps

Hieronder is de streektaalkaart van Nederland uit de Bosatlas afgebeeld. Goor ligt in het roodgekleurde gebied waar een variant van het Nedersaksisch wordt gesproken die Twents-Graafschaps wordt genoemd. Iets meer naar het oosten wordt Twents gesproken volgens Jo Daan, die deze kaart in 1968 tekende voor de Atlas van Nederland. Voor de grens tussen Twents en Twents-Graafschaps baseerde ze zich op het boek Taal en volk van Twente uit 1948, van H.L. Bezoen.

Naar: de streektaalkaart uit De Bosatlas van Nederland. Groningen 2007.

De grens tussen het “echte” Twents en Twents-Graafschaps werd in 1948 door Bezoen getrokken. Ten noordoosten van de grens zei men toen keark of kearke voor ‘kerk’ (in het ‘echte’ Twents), meer westelijk kaarke of karke. In Goor is het karke.

In heel Twente, zowel west als oost, wordt echter niet steark, maar staark of stark gezegd voor ‘sterk’; Goor heeft hier ook stark.

Meer westelijk van Goor wordt Gelders-Overijssels gesproken, wat we in Overijssel vaak Sallands noemen. Op de kaart hierboven is dat het donkeroranje gebied.

Jo Daan trok de grens tussen het Gelders-Overijssels (donker oranje) en het Twents-Graafschaps (rood) op basis van het verschil tussen vuur = Ned. vuur ten westen, en veur = Ned. vuur ten oosten. Zij baseerde zich ook hierbij op de grens die Bezoen in 1948 (in Taal en volk van Twente, p. 194 e.v.) heeft getrokken. Goor doet in dit geval mee met het Sallandse gebied: men zegt hier vuurtange, vuurkorf, en niet veurtange, veurkorf, zoals in Markelo. Wel merkwaardig, omdat Goor oostelijker is gelegen dan Markelo! (deze gegevens komen uit het Woordenboek van Overijssel).

Twents is weer wel de Goorse uitspraak van hoes voor ‘huis’: in Salland wordt huus gezegd, en onvervalst Twents is ook:

heanig an doon ‘rustig aan doen’

bokse (= broek), in bijv. spiekerbokse, korte bokse.

Verder lezen over de taal van Goor? Klik hier.