Verhalen/gedichten van
Gramsbergen (Grambargen)

Het jongetje, dat geboren werd in het grote huis aan de Lee, opgroeide tussen de ‘gewone lu’ in Gramsbergen, ravotte met hun kinderen en onvervalst dezelfde taal sprak, schreef 75 jaar later, mijmerend over die tijd, het volgende gedicht.

As ik in mien stille kamer
Tussen mien papieren wroet
Kan ‘k soms even veur mi’j hen zien
Dwaalt mien blik het venster oet.
En dan zie ik in gedachten
Beume, weiden, koren, hei...
Rood gevlekte koene, hoender
Trekt stil an mien oog veurbi’j.
Eken, bärken, kronkelweggies
Liesterbezen langs de kaant...
En met bliedschop... en verlangen
Zucht ik zacht: 'mien eigen laand...'

‘k Kiek ok noar de mensen zölvers
Wat ze bint en wat ze doet
Hoe ze umgoat met mekäre,
Met mi’j zölf - wat döt dat goed !
Niet zovölle woorden neudig
Mar gewoon doen wa-j mut doen.
Härtlik veur een aander en gien
Fratsen van staand en fatsoen...
En ik vule: Is de wereld
Nog zo’n rären modderkolk,
Bi’j die mensen bin ik veilig
Midden in... mien eigen volk...

’k Heur de stemmen van de mensen
En al klinkt ze soms wat härd,
Toch bint het de ole klaanken
Zo vertrouwd veur ’t oor en ’t härt.
’t Bint de woorden, die ik heurde
Bi’j de schoele en ’t jongensspel
En a-k alles niet verstoan kan
Vuult mien härt de reste wel,
’t klinkt as värsies oet ’t verleden
 As een oold, geliefd verhaal.
En met bliedschop... en verlangen
Zucht ik zacht: ‘mien eigen taal...'

Mar, gien hoes, gien eigen plekkien
He-k meer in dit kostelijk oord.
Wied vot bin ik hen ezwörven...
En wat weinig heur ‘k ’n woord
Van die taal, wörm en ienvooldig
Die mi’j aal die tieden deur
Telkens met zo’n kracht döt vulen,
Da-k bi’j disse mensen heur...!
Want gien wärk, gien tied of ofstand
Hebt verkommerd of verstikt
Wat mien laand, mien volk, mien taal
Mi’j an ’t härte hebt verkwikt.

Jan van Maanen (de zönne van dokter van Maanen)
Warnsveld, augustus 1970

Streektaal

Oeze mooie ole taal
Probere wi'j vaste te leggen,
Deur een gedicht of een verhaal
In 't dialect te zeggen.
Die ole taal is net as meziek,
Mangs klinkt e wat kröppel en maank,
Mar vake is ze zachte, en rieke
An verschillen in kleur en in klaank.
Die taal veraandert ok iedere keer,
Partie vrömde woorden bint ni'j,
Mar d'r komt niet allinnig woorden bi'j,
Want aanderen verdwient zo mar weer!
Zo leeft en golft die taal altied deur,
Giet iederbod met met zien tied,
Mar behoolt daorbi'j zien glaans en zien kleur,
En bestrik een bepoald gebied.
Want oeze taal gef zien oa en zien oe,
Mar de Saksische proot is toch vinnig geliek,
Van 'n Achterhoek tot Grönning'an toe!
Wat oes belangt mag 't nog lange zo blieven,
Zo dagelijks oeze Saksische dialect,
Woormet wi'j onder mekaar oes könt gerieven,
Umdat wi'j 't zo het gemakkelijkst zegt!

Hendrik Roelofs

Veurjoorsgevuul

't Is mangs zo kool
met sni'j, iezel en vorst;
dat is toch niet zo arg
bi-j stamppot boerenkool met worst.

Want den dekken van sni'j
op de planties, zo wit,
hoolt alles lekker wamt
wat ter onder zit.

'n Winterslaop holen
dat liekt mi'j zo lekker,
heel diepe onder 'n vacht
stillegies wachen op 'n wekker.

Maar as 'n veugeltie
zien heldere geluud löt heuren
dan mag de sni'j wit ween
dan zie-k al veurjoors kleuren.

Dan wul ik zo wal metdoen
met zingen en vliegen,
zo hoge in de blauwe lucht
'k zol wal heugtevrees kriegen.

Maar 't is heel völle weerd
dat dit alles ow raakt,
dat i'j d'r oge veur hebt
en dat het ow bliede maakt.

Dientje Jonkeren

In: Van over de Iessel.nl , januari 2016

Rood

Dinsdagoamd, 'k lig laankuut op de baanke mit tweej biene op de salontoafel en doe hielemoal niks, hie..le..moal niks. 'k Bin an de latt'n, mien enkels bint zo dikke as mien kop, mien lief döt mi'j zeer en veur de rest vuul 'k mi'j ok niet goed. Mit aandere woordn, 'k heb de vieftiende Bartehiem skielertocht ereedn lestdaags en doar he'k nog last van. Foi, wat he'k 't weer zwoar had, krabbn en harkb, starke wiend, veule reegn en 'n spekglad parkoers. D'r mut toch betere maniern weezn um oen geld te verdien'n. 'k Heb d'r nog steeds 'n rooie kop van.

'k Kieke dus noar 't kiekkassie, moar 'k zie eigenluk niks. 'k Bin meer an 't prakkezeern over van alles en nog wat. Over oense Gretha, die nog flink last hef van de knie, moar toch 't koomde schoatsseizoen mit oens op de iezers stiet en veur Nefit wat marathons giet riedn.Over 't darde maagie, dat bi'j de schoatsformatie komp, in de plekke van mien Jenita. Wie dat dan wel is? 'n Geheimpie nog, moar 't is wel 'n flinken, dat deerntie is al tweej keer weerldkampioen ewest bi'j de junioorn. Ma'j zelf uutzuukn!

'k Heur wat geploeter en geplets op de achtergrond. Jenita is bliekboar 't ligbad in egleedn of evalln. Moar 'k heur gien geschröw, dus zal 't wel goed egoane weezn. In ieder geval beter as ien van de leste keern. Toen wol mien maagie ok in 't ligbad en 'k wol zölf eem behulpzaam weezn. Lekker 't bad al vol loaten loopn veur mien maagie en 'n half flessie van ien of aander vloeibaar tijgerbalsempie d'r in. 't Flessie ha'k ekreegn en 't spul mus nogal goed veur de spiern weezn, doar werdn de spiern goed hiete van. Afijn, mien maagie 't bad in en 'k mut zeggn, de eerste dartig minuten was d'r niks an de haand. Doarnoa 'n boel heissa en geschröw van Jenita. Foi, foi, 'k heb nog nooit iene zo snel uut 'n ligbad zien springen. 't Maagie was helemoal rood, 'n rooie kop en 'n lief zo rood as 'n kreefte. Mar dan as 'n kreefte die ok nog ies helemoal over de rooie was. 'Hoeveule van die druppels he'j d'r toch wel niet in egooid',schröwde Jenita mi'j liefdevol toe. 'Druppels?"was 't ienigste wa'k uut kun brengen. 'Druppels?'Neem van mi'j annensen, lees toch ies die gebruuksanwiezingn. die d'r bi'j zit. Da's sowieso goed veur de verstraandholding. (...)

Erik Hulzebosch, eerder gepubliceerd in de rubriek Pennestreek'n in De Stentor, 12-09-2002.