Auteurs uit
Hellendoorn (Helderen)

Johanna F. van Buren (Hellendoorn, 20-12-1881 - Ommen, 17-01-1962) schreef van 1926 tot 1953 bijna wekelijks haar 'liedties' voor de Almelose krant, het Sallands Dagblad en het Dagblad van het Oosten/Twentsch Zondagsblad. Ze was ook buiten Hellendoorn bekend en haar werk is nog altijd zeer geliefd. Verzamelde gedichten; verzorgd door prof. dr. H. Entjes (Enschede, Van der Loeff, 1981. ca. 650 p.) is gelijktijdig verschenen met de handelseditie van het proefschrift van dr. J. Bouwhuis, Johanna F. van Buren 1881-1981; Dichterschap en Dialect. Het leek een volledig overzicht, maar ook later zijn nog regelmatig nieuw ontdekte 'liedties' in bundels uitgegeven, zoals in: Zunnebloome (1991), Krönnenzommer (1992) en Oonze Jehanna (2013) .

Meer informatie vindt u op: Wie is wie in Overijssel

Tineke van Buren (Johanna Jantina, Hellendoorn, 12-09-1948) is zeer geliefd om haar voordrachten uit het werk van Johanna van Buren, een ver familielid van haar. De door haar voorgedragen gedichten 'Krönnenzommer' (29-11-2011), 'Den sik uut Eanter' (10-01-2012) en 'Naekend eersien' (01-02-2012) zijn te horen op het programma Alles plat! van RTV-Oost.

Tineke van Buren is een echte ambassadeur voor het gebruik van het Sallands. Als leerkracht aan de Jan Babierschool in Eelen en Rhaan bij Hellendoorn heeft ze zich sterk gemaakt voor een volwaardig gebruik van de streektaal in de klas. Ze schreef De Keenderbiebel in de taal van thuus (IJsselacademie, 2008). Daarin vertelt ze in eenvoudig, goed in het gehoor liggend Sallands tweeënvijftig verhalen uit het Oude Testament. Ze bewerkte het sprookje De miegempe en de graankorrel (2005) en vertaalde het verhaal Poppenjans geet varen (2001).

Overzicht van haar werk in:Twentse taalbank.nl

Tonny Kampman-Schippers (Hellendoorn, 17-11-1936 – 16-04-2008) was onderwijzeres en een markante, soms excentrieke vrouw met een duidelijke mening. Na haar overlijden vond de familie een dikke map met gedichten en verhalen, zowel in het Nederlands als in de streektaal. Een bloemlezing daaruit is gepubliceerd in Oonze Tonny; biografie over Tonny Kampman-Schippers (Hellendoorn: ’t Boaken, 2009).

Herman Kampman (Hellendoorn, 1947) publiceert ook onder het pseudoniem Jo Spoor. Winnaar van de Cultuurprijs 2008 van de Gemeente Hellendoorn. Hij heeft als schrijver en uitgever het uitdragen en in stand houden van de streektaal hoog in het vaandel staan. Geliefd door lezingen en voordrachten. Hij is een zwager van Tonny Kampman-Schipper.

CD Doe normaal dikkop!  (2012) .Schreef een artikel Mien moat is ter niet meer (2014) over Willem Frederiks in Bodbreef - 2014.12 - Nr. 05.4 - Plek 71 en publiceerde gedichten in de bundels Nen heeln tied (2015) en Aait verdan (2016).

Kijk voor meer informatie op: http://www.hermankampman.nl

J. Nijen Twilhaar (Hellendoorn, 1955) is docent taalkunde aan de opleiding Leraar/Tolk Nederlandse Gebarentaal van de Hogeschool van Utrecht. Hij promoveerde op Generatieve fonologie en de studie van Oostnederlandse dialecten (Utrecht, 1990). Hij is tevens redacteur van het tijdschrift Nederlandse Taalkunde en schrijver van het boek Sallands, Twents en Achterhoeks (Den Haag; SDU, 2003).In dit boek wordt  vooral veel aandacht besteed aan de taal van Hellendoorn.

Rob Bults (Hellendoorn, 1965) is gitarist en mede leadzanger van Muppetstuff. Hij is sterk geworteld in Zwolle. Rob is eigenaar en initiator van De Verhalenboot in Zwolle. Met het lied 'Avondrust' nam hij deel aan het dialectmuziekproject van de IJsselacademie Uutspreek'n (IJsselacademie, cd, 2006).

Annie Dommerholt is lid van de werkgroep dialect van de Historische Kring Hellendoorn-Nijverdal. Ze schreef twee gedichten: 'Zunnewende' (opgenomen in Heldern kats in ’t plat (2011)) en 'Oonz'n doomnee giet vot' (opgenomen in Taal van Oldemarkt tot Oldenzaal (Enschede, Van Deinse Instituut, 1997, p. 40).

Diny Kloek-Wermink is onderwijzeres aan basisschool De Blenke te Hellendoorn. Ze publiceert regelmatig gedichten in de schoolkrant en won bij de Johanna van Buren- schrijfwedstrijd een prijs met een gedicht  dat werd gepubliceerd in Klaprozen (2004). Het gedicht Dreumrieze is voorgelezen op RTV-Oost. Ze won met het verhaal 'Mijn eeuwenoude pad' de tweede prijs voor beste historische verhaal, gepubliceerd in Historisch Kippenvel (2011).

Gerhard Werkman (Hellendoorn, 3-02-1912 – Deventer, 7-04-1981) was journalist voor verschillende dag- en weekbladen en schrijver van boeken zoals Het Urkerland valt droog (1942), Kent gij het land der zee ontrukt (1948) en Kent u Overijssel (1961). Werkman was lid van de Sallandse Schrieverskring, en werd in 1951 hoofdredacteur van het Deventer Dagblad.  Vanaf 1955 schreef hij opinieartikelen over de ontwikkelingen rond de streektaal in Overijssel. In het Deventer Dagblad schreef hij in een artikel over het niveau van de streektaalliteratuur: “Het aantal schrijvers is groot, maar het aantal diergenen wier werk elke toets van kritiek kan doorstaan is gering. Wij weten dat de oogst uit de tuin der Sassische letteren schamel is.” Werkman schreef af en toe ook zelf gedichten, zoals ‘Berösting’in het tijdschrift ’t Swieniegeltje (1955), ‘Kiekikoean’ (1956) en ‘Begun’ (1957) in: ‘Kiek in de pot’ (1958).

Na zijn overlijden schreef Hermen Bomhof een ‘In memoriam Gerhard Werkman’, in: De Moespot (nr. 110, 1981).

Zie voor publicaties van Werkman de website van de Twentse Taalbank

Mineke Mollink-Bos (Nijverdal, 1945) woont in Hellendoorn. Daar was ze tot 1996 met haar man eigenaar van café-restaurant De Kroon. Ze schrijft zowel in het Nederlands als in de streektaal. Ze is lid van de Schrieversbond Oaveriessel en publiceert regelmatig . Twee bundels van haar hand zijn Zeg kennen we elkaar niet? (1987) en Karresporen: Uitgegeven ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan van café-restaurant De Kroon (1990). In Karresporen staan de volgende gedichten in streektaal: “t Wonder”, “Nooit te oald um…”, “De Helderse harmonie”, “De moane”, “Bloemenpracht”, “Liedje”,“Lesbloemen”, “Riempie”, “De Kastanje bleujt”, “Ik wil Fees”, “De deure op ’n kiere…” en “Boerendaansers”.

Diny Meijer-Groothalle (1951) publiceert ook als Diny Groothalle. Ze woont in Daarle.  Ze publiceerde in de Twenterand Courant, is bestuurslid van Plaatselijk Belang Daarle en vindt het leuk haar dorp te promoten.  ‘Cadans’ (Twentwel, 2012. 113 p.) is een bundel gedichten in de streektaal met daarnaast een vertaling in het Nederlands. ‘Stille Momenten’, zeven gedichten in het Nederlands, geïnspireerd op de zeven kruiswoorden van Jezus. Ze schrijft: ‘A-j oe weerkent in de regels, he-j as leazer groot geliek’. Haar gedicht ‘Dagdreum’n’ , over de watertoren van Daarle, is 22-01-2009 voorgelezen op RTV-Oost en te beluisteren op:  http://www.rtvoost.nl/acties/default.aspx?nid=92533 

Aar van de Werfhorst (ps. van Pieter Gerhardus Jansen; 1907-1994) schreef in Hellendoorn ‘Jennechien’ (Deventer : Kluwer, 1932. 147 p.) Het is een streekroman doorweven met folkloristische bijzonderheden, spelend rond de overgang van de 19e naar de 20e eeuw, op de grens van Salland en Twente. Daarin zijn de gesprekken in dialect.

Lees meer over de schrijver bij: Wie is wie in Overijssel.nl

Meriens Bonnof  publiceerde de bundel ‘17 leppels kruudmoes’ (Badhoevedorp, in eigen beheer, 1971. 18 blz.), met daarin gedichten in Nijverdals dialect, zoals: Uut de oale deuze / Un Nijverdalse vejoardags psalm / De nieje pot / Bie un nieje nachponne / 't Bevriejdingsmenu / Bie un bussien keunsbloemen / 'n Tweeden hond .

Frits Korver (Hellendoorn, 1945) is geboren in Hellendoorn, maar groeide op in Nijverdal. In 1973 nam hij de goedlopende boekhandel in de Grotestraat over van zijn vader. In 1991 werd hij lid van de Historische Kring Hellendoorn-Nijverdal en is daarvan nu de penningmeester. Korver is zeer betrokken bij veel activiteiten met betrekking tot de geschiedenis van de gemeente. In het boek ‘Spöllerieje’ (Nijverdal : Historische Vereniging Hellendoorn-Nijverdal, 2003. 72 p.) verhaalt hij over spelletjes en bezigheden uit zijn jeugd, zoals knikkeren, vuurtie fikken, vissies vangen, padvinderieje en vekaansie. Met een groepje vrijwilligers richtte hij, los van de vereniging, in 2007 de Uutgeverieje ’n Boaken op.

Heldern kats in ’t plat; 14 schrievers, 25 gedichen, 20 verhaaln in de streektaal  (Hellendoorn, Uutgeverieje ’n Boaken, 2011)  is ‘n bundel verhaaln en gedichen van schrievers en dichters  uut de gemeente Heldern. Mangs humoristisch, mangs weemoedig of triest. Met werk van en biografische informatie over Diny Groothalle,  Annie Dommerholt,  Evelyn Ligtenberg, Tony Schippers-Kampman, Herman Kampman, Diny Kloek Wermink, Anne van der Meiden,  Mineke Mollink,  Dick Podt-Schoten, Frits Korver, Thea Kroese, Tineke van Buren, Ton de Heer, Willem van Noesel.

Fenny Martens-Berends (Nijverdal, 1940) was vroeger kapster en na haar trouwen fulltime moeder en huisvrouw. Ze heeft bij de Lokale Omroep Hellendoorn het programma Passe Partout gepresenteerd en schreef teksten voor diverse programma's. Daarnaast was ze actief bij Vrouwen van nu. 'Ik ben erg voor dialect. Het heeft voor mijn gevoel meer woorden en ik kan me er beter in uitdrukken.' Nadat ze een spellingscursus dialect had gevolgd, begon ze in 2005 met het schrijven van gedichten. In 2007 won ze de Kroonprijs; een geldprijs en de publicatie van 10 gedichten in een bundel ‘Latente Talenten’. Een eervolle vermelding van de Schrieversbond Oaverriesels met het gedicht  ‘De Oale Griezen’ gaf haar het vertrouwen om zelf  de bundel ‘Mien Modersproake’ (2008) uit te geven. Daarnaast schreef ze regelmatig gedichten in Twensvolksblad. Gedichten over levensvragen en geloofsbeleving, deels in dialect, deels in het Nederlands, verschenen eerst in ‘Karkesproake’ en daarna in de bundel ‘Mijn labyrint’ (2010). Fenny was te horen bij RTV Oost, Villa VPRO en Een Goede Zondag. Drie gedichten over de Tweede Wereldoorlog  staan op de site van RTV Drenthe: Vri-jheid; Noa völle joarn viere wiej noe oonze vri-jheid (05 april 2013), Van lessen steun in de kraante; Memory oorlogsmuseum in Nijverdal (9 april 2013) en De Taardschep; In oorlog han mien oalders oonderduukers (23 april 2013). Ze publiceert gedichten in de streektaal op internet: http://www.fenny-martens.nl

Bron: http://www.hellendoornsnieuwsblad.nl/lokaal/fenny_martens_nog_lang_niet_uitgeschreven_3200542.html#.VhJYEpenygs

Anne van der Meiden (Enschede, 1929), theoloog en hoogleraar communicatiewetenschappen, ging na zijn pensionering in 1994 in Nijverdal wonen. Hij heeft zich vanaf die tijd sterk gemaakt voor het Twents als volwaardige taal. Hij maakte zich geliefd door het leiden van kerkdiensten in de Twentse sproake en vertaalde de volledige bijbel, 'Biebel in de Twentse sproake’ (6 delen, Jongbloed, 1996-2009). Samen met Thea Kroese en dochter Annemieke van der Meiden schreef hij de tekst voor ‘Mu’j es heuren’ (2011), een rijk geillustreerde kinderbijbel in het Twents. Daarna schreef hij nog de Twentse tekst bij 'De Wiebelbiebelboot' , een kleuterbijbel met prenten van Mirjam Boomkamp. Daarin klinkt het scheppingsverhaal zo: 'God zeg teggen Adam: iej mot alle deers nen eagen naam geaven, dan kö'j ze better oet mekaar hoalden. Wat 'n karwei! Adam mos ze earst good bekieken um de verschellen good te zeen. De deers bint 'n betke bang.', en het verhaal van Jona en de walvis: 'Hei, wat is dat? Ik sloek wat heel groot duur. Wat kan dat wean? Ik stik der zewat in. Wat 't is wet ik nich, mer 't geet onmeundig tekeer in 'n boek en 't trapt miej teagen de ribbenkast an.'

Paganus (ps. van H.M. Bruna, Hasselt, 1840 – Utrecht, 1906) was van 1864-1868 hulpprediker te Nijverdal. Daar schreef hij ‘Wolfskampen Dine : een tafereel uit het Twentsch volksleven’ (Nijmegen : Blomhert, 1872.   163 p.) Het is een sociale roman met een moralistische inslag over de knappe, hoogmoedige en werkschuwe dochter van een keuterboer die zich laat inpalmen door een officier en steeds meer aan lager wal raakt. Het verhaal is speelt zich af rond 1870 in 'Haaghorst' (Hellendoorn) en ‘Molendal’ (Nijverdal). De gesprekken zijn in dialect.

C.P.F. van de Werfhorst  woonde in Nijverdal. Hij schreef vooral natuurgedichten in de streektaal, gepubliceerd in de bundels ‘Bleusems’ (Nijverdal, in eigen beheer, 1970) en ‘Härfstbleujers’ (Enschede, Witkam, 1975. 48 blz). Het gedicht ‘Bleusems’ is  5 maart 2008 voorgelezen op RTV-Oost en te beluisteren op: http://www.rtvoost.nl/tv/uitzending.aspx?uid=66023

Reggesproake is het verenigingsblad van de Historische Kring Hellendoorn-Nijverdal. De vereniging heeft verschillende werkgroepen.  De Werkgroep Dialect bestaat uit: Annie Dommerholt, Jan Lohuis, Gerrit Tijhof en Johan Alferink. Een uitgave van de werkgroep is: “Arfgoed : uutdrukking'n, sprekwoarn en sprekwiezen in de sproake van de Gemeente Heldern” (2001. 145 p.)